UNESCO, iklim değişikliğinin Akdeniz’deki kültürel miras şehirlerini ciddi risklerle karşı karşıya bıraktığını açıkladı. Rapora göre, bölgedeki şehirlerin yüzde 59’u en az bir iklim tehdidi altında.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), iklim değişikliği nedeniyle şiddetlenen aşırı hava olaylarının Akdeniz Bölgesi’ndeki “dünya mirası” şehirlerin geleceğini etkilediğini bildirdi. UNESCO, “İklim Değişikliği ve Akdeniz Kültürel Miras Şehirleri” başlıklı raporunu temmuz ayında yayımladı. Rapor, Akdeniz Havzası’ndaki 114 tarihi kent ve yerleşim yerini inceleyerek önemli bulgular ortaya koydu. Türkiye’nin de yer aldığı çalışmaya toplamda 23 ülke katıldı.
Rapora göre, bölgedeki birçok kültürel miras alanı iklim aşırılıklarıyla mücadele ediyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunan Akdeniz şehirlerinin yaklaşık yüzde 59’u en az bir iklim tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. Bu şehirlerden yüzde 18’i ise üç ya da daha fazla iklim tehlikesiyle mücadele ediyor.
Çalışmada dikkat çeken veriler arasında, şehirlerin yüzde 32’sinde sıcak hava dalgaları yaşandığı, yüzde 28’inde sel, yüzde 25’inde ise kuraklık görüldüğü dikkat çekiyor. Özellikle kıyı bölgeleri sel ve fırtına gibi tehlikelerden en çok etkileniyor. Kıyı şehirlerinin yaklaşık yüzde 27’si bu risklere maruz kalıyor. İç kesimlerde ise şehirlerin yüzde 37’sinde aşırı sıcaklık, yüzde 32’sinde kuraklık etkili oluyor. Akdeniz’in kuzeybatı ve batı alt bölgelerinde yer alan şehirler, iklim tehlikelerine maruz kalan bölgeler arasında başı çekiyor.
Akdeniz’in Kuzeyinde Sel Tehditi Öne Çıkıyor
Akdeniz’in kuzeybatı, kuzey merkez ve güney alt bölgeleri sel felaketi ile en fazla karşılaşan alanlar arasında yer alıyor. Kuzey merkez alt bölgesindeki şehirlerin yüzde 63’ü, kuzeybatıdaki şehirlerin ise yüzde 50’si sel ile mücadele ediyor. Batı ve merkez alt bölgeler, sıcaklık dalgalanmalarından en çok etkilenen bölgelerken, doğuda fırtına ve sıcaklık değişimleri karşı karşıya kalıyor. Bu durum, doğu alt bölgesindeki iklim tehlikelerinin karmaşık ve çeşitli olduğunu gösteriyor.
Gelecekteki İklim Tehditleri Artacak
İklim krizinin etkilerinin şiddetlendiği senaryoda, yüzyılın sonuna gelindiğinde bölgedeki şehirlerin yüzde 51’inin en az iki farklı iklim tehdidiyle karşılaşması bekleniyor. Kuzeybatı ve kuzey merkez alt bölgelerdeki şehirlerin en az iki tehditle, kuzey merkez bölgesinin ise üç farklı tehdit ile mücadele edeceği öngörülüyor. Batı alt bölgesindeki şehirlerin yüzde 63’ü en az iki tehditle karşılaşacağı tahmin ediliyor. Ayrıca, Akdeniz’in merkez alt bölgesindeki şehirlerin yüzde 73’ü ve güney alt bölgesindeki şehirlerin yüzde 63’ü de en az bir iklim tehdidi ile yüzleşecek.
Deniz Seviyesi Yükselmesi Kıyı Şehirlerini Tehdit Ediyor
Deniz seviyesinin 0,5-0,67 metre yükselmesi bekleniyor ve bu durum kıyı şehirleri için ek bir tehdit oluşturuyor. Kuzeybatı, merkez ve kuzey merkez alt bölgeleri sel felaketlerinden etkilenecek. Batı, güney ve doğu kesimlerinde ise yağışların azalmış olmasıyla kuraklık benzeri koşulların ortaya çıkması bekleniyor. Bölgenin doğusuna doğru gidildikçe gelecekteki iklim tehditlerinin artacağı düşünülüyor. Bunun nedeni, farklı tehditlerin etkilerinin birbiriyle birleşerek daha güçlü, katmanlı risk oluşturmasıdır.
İklim Olayları Kültürel Mirası Etkiliyor
Akdeniz’deki iklim olayları, birçok kentin kültürel mirasını tehdit ediyor. Örneğin, Venedik’te yaşanan gelgit olayları büyük hasarlara yol açarak şehrin kültürel varlığına zarar verdi. Marakeş yakınlarındaki Ait Benhaddou Kalesi, yaşanan sel felaketi ile kısmen yıkılarak iklim krizi kapsamında önemli bir örnek oluşturuyor. Cezayir’in Gardaya eyaletindeki M’Zab Vadisi de iklim değişikliğinden ağır şekilde etkilenen bir başka miras alanı olarak dikkat çekiyor.
Bölgelerde yaşanan bu tür kayıplar, yalnızca ekonomik zararlara yol açmakla kalmıyor; aynı zamanda yerel toplulukların geçim kaynaklarını ve turizm gelirlerini de azaltıyor. Bu durum, doğal çevre ile ilgili kültürel bilgilerin kaybedilmesine, insanların çevredeki değişikliklere uyum sağlamasının zorlaşmasına neden oluyor. Yerel bilgi ve kaynakların azalması, toplumların ekonomik ve sosyal gelişimini de olumsuz etkiliyor.
(AA)
