Düzce’de yaşayan İbrahim Öztürk, Kafkas müzik kültüründe önemli bir yere sahip olan “pheceg” adlı enstrümanı, evinin giriş katında oluşturduğu atölyede üretiyor. Kültürel mirası yaşatmayı amaçlayan Öztürk, el emeğiyle yaptığı çalışmalarla dikkat çekiyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanına layık görülen Öztürk, bu geleneği sürdürmek konusunda kararlı olduğunu ifade ediyor. Elmacık köyünde yaşayan Öztürk, yıllardır Kafkas kültürüne ait bu enstrümanı gelecek kuşaklara aktarmak için emek veriyor.
Yaşadığı Zorluklar Hayatını Değiştirdi
1997 yılında vatani görevini yaptığı Şırnak’ta mayına basarak yaralanan Öztürk, sağ ayağına protez takılmasının ardından uzun süre kulak çınlamasıyla mücadele etti. Farklı kamu kurumlarında memur olarak görev yapan Öztürk, yaklaşık 7 yıl önce emekli oldu. Emeklilik sonrası hem sağlık sorunlarını hafifletmek hem de hayranlık duyduğu Osmanlı padişahı Sultan 2. Abdülhamit Han’ın marangozluk yönünden ilham alarak ahşap sanatına yöneldi.
Atölyesini Evinde Kurdu
Köydeki iki katlı evinin giriş katını atölyeye dönüştüren Öztürk, ilk olarak dekoratif süs eşyaları üretmeye başladı. Çerkes kökenli olması nedeniyle kültürünün önemli bir parçası olan “pheceg” enstrümanını yapmaya yöneldi. Kafkas halk dansları ve eğlencelerinde önemli bir yere sahip olan bu enstrüman, çınar, dut ve şimşir ağaçlarından imal ediliyor.
Üniversiteyle İş Birliği Yapıyor
Yaklaşık iki yıl önce “pheceg” üretimi alanında unvan kazanan Öztürk, bu enstrümanla ilgili çalışmalarını Düzce Üniversitesi bünyesinde de sürdürüyor. Pheceg’in tarihinin Nart Destanı’na kadar uzandığını belirten Öztürk, yapım teknikleri ve ritimlerin her birinin ayrı bir öneme sahip olduğunu vurguluyor.
Kültürü Gelecek Nesillere Aktarmayı Amaçlıyor
Öztürk,
“Tek gayem Kafkas kültürünün parçası olan bu enstrümanı gelecek nesillere aktarmak”
diyerek çocuklara ve gençlere pheceg öğretmek için çaba gösterdiğini ifade etti. Yapımda en çok çınar ağacını tercih ettiğini belirten Öztürk, ses kalitesi açısından bunun önemli olduğunu dile getirdi.
Yapımı Özen ve Hassasiyet Gerektiriyor
Pheceg yapım sürecinin kolay olmadığını söyleyen Öztürk, enstrümanda verilen eğimlerin büyük önem taşıdığını belirtti. Farklı boyutlarda, sağlaklar ve solaklar için özel versiyonlar ürettiğini ifade eden Öztürk, enstrümanların üzerine çeşitli Çerkes figürleri işleyebildiğini ve kültürel tanıtım amacıyla minyatür hediyelikler de hazırladığını aktardı.
Tez Konusu Olarak da Seçti
Öztürk, üniversitede hazırladığı tez çalışmasının konusunu pheceg ve onu tamamlayan “tog tog” üzerine belirlediğini söyledi. Dış mekân kullanımı için sert yapılı ağaçlar, iç mekânlar için ise lifli ağaçlar tercih ettiğini belirten Öztürk, bu sayede farklı ses tonları elde ettiğini dile getirdi.
(AA)
