Kastamonu’nun pirinciyle ünlü ilçesi Tosya’da çeltikler geleneksel yöntemlerle kurutulmaya devam ediyor.
Bölgenin en yüksek dağlarından olan Ilgaz’dan gelen kar sularıyla beslenen 9 bin dekar tarlada, coğrafi işaret belgeli “Sarıkılçık” türünün yanı sıra “Yaşar”, “Maratelli” ve “Osmancık” pirinç çeşitleri yetiştiriliyor. Ekim ayıyla birlikte bölgede hasat dönemi başlıyor. Biçerdöverlerle hasat edilen çeltikler traktörlerle harmana yığılarak üzeri brandalarla kapatılıyor. Güneşten en iyi şekilde faydalanmak için sabahın erken saatlerinden itibaren açılan brandaların üzerine çeltikler seriliyor.
Çeltik kurutma mesaisinde kadınından erkeğine, gencinden yaşlısına herkes görev alıyor. Küreklerle brandalar üzerine yayılan çeltikler, iyice kurusun diye tırmıklarla karıştırılıyor. Kuruyan çeltikler toplanarak traktörlere yüklenirken, kurumayanlar akşam saatlerinde toplanarak bir sonraki gün tekrar serilmek üzere brandalarla kapatılıyor. Yağmur yağması durumunda ise hummalı bir çalışma başlıyor. Kurutulan çeltikler ıslanmasın diye hızlı şekilde brandalar toparlanıyor.
Ortalıca köyü muhtarı ve çeltik üreticisi Salih Uysal, Tosya’nın Türkiye’nin önemli çeltik ekim merkezlerinden biri olduğunu belirtti. Çeltik hasat sürecinin ilçede yoğun geçtiğini anlatan Uysal, “Çeltikler tarladan biçildikten sonra nemli geliyor. Yüzde 24 ile 30 arası nemli oluyor. Bu nemi düşürmek için çadırlara serip tırmıklarla karıştırarak kurumasını sağlıyoruz. Bu bir iki günlük iş değil, bir hafta 10 gün sürebiliyor,” dedi.
Kurutmanın öneminden bahseden Uysal, teknolojiyle de kurutma yapıldığını ancak kendilerinin geleneksel yöntemlerle kurutma yaptıklarını ifade ederek, “Kuruması çeltiğin olmazsa olmazı. Kurumazsa leke yapar, pirinç siyah siyah lekelenir. Çeltik iyi kurutulmazsa koku yapar torbada güvelenir. O yüzden çok iyi kurutulup nem oranı yüzde 15-16’lara kadar düşürülmelidir. Biz de çadırlara sererek bu işi yapıyoruz,” diye konuştu.
Bu süreçte gencinden yaşlısına herkesin görev aldığını dile getiren Uysal, “Kurutma tamamen insan emeği ile yapılıyor. Havanın bozulması buradaki ekibi hemen telaşlandırıyor. Kurumuş çeltiğin ıslanıp tekrar kurutması çok zor. O yüzden hemen topluyoruz, çok zahmetli bir iş. Kuruma bittikten sonra kabuğunun soyulup pirinç haline getirilmesi için fabrikaya gidiyor,” ifadesinde bulundu.
Çiftçi Mahmut Güllü ise 30 yıldır çeltik ektiğini söyledi. Biçerdöverlerle tarladan biçilen çeltiğin traktörlerle harmana getirildiğini belirten Güllü, “Ardından çadırlara seriyoruz. 2-3 gün serili kalıyor. Bu arada karışması için tırmıklarla durmadan karıştırıyoruz. Yağmur falan yağdığında ıslanmaması için çadırları hemen topluyoruz. Zor ve yorucu bir iş,” dedi.
(Haber Merkezi)
