Marmara Denizi kıyılarında 1,6 milyon kişi, fırtına ve deniz seviyesi yükselmesi gibi riskler altında yaşıyor. Uzmanlar bölgesel ve ekolojik önlemler öneriyor.
Marmara Denizi kıyılarında yapılan bir araştırmaya göre, bölgedeki fırtına, deniz seviyesi yükselmesi ve kıyı erozyonu gibi etkiler nedeniyle yaklaşık 1,6 milyon kişi yüksek risk altında yaşıyor.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cem Gazioğlu ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürcan Büyüksalih’in, Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesinden Yochi Okta Andrawina ve Endonezya Diponegoro Üniversitesinden Prof. Dr. Helwis Liufandy ile birlikte gerçekleştirdiği çalışma, Journal of Coastal Conservation dergisinde yayımlandı.
Marmara’nın Yarı Kapalı Yapısı İlk Kez Ayrıntılı İncelendi
Araştırmada Stanford Üniversitesi’nin Doğal Sermaye Projesi kapsamında geliştirilen “InVEST Kıyı Kırılganlık Modeli” kullanıldı. Marmara Denizi’nin yarı kapalı yapısı bu kapsamda detaylı şekilde ele alındı.
Çalışma sonuçlarına göre, kıyı bölgelerinde fırtına, erozyon ve deniz seviyesi artışı kaynaklı önemli kayıplar yaşanabileceği öngörülüyor. Marmara kıyılarında yaşayan 1,6 milyon kişi yüksek risk altında bulunurken, kıyı şeridinin yüzde 60’ı orta, yüzde 12’si ise yüksek riskli kategoride yer aldı.
Bölgelere Göre Risk Dağılımı Farklılık Gösteriyor
İstanbul’un doğu kıyıları, Yalova’nın kuzeyi, Kocaeli’nin güneyi ile Bursa, Balıkesir ve Çanakkale’nin bazı kesimleri en yüksek tehlike seviyesine sahip bölgeler arasında yer aldı.
Yüksek riskli nüfus oranı bakımından ilk sırada Kocaeli (%26,5) bulunurken, Yalova (%18,4) ve Bursa (%18,2) onu takip etti. İstanbul’da Marmara kıyısında yaşayanların %12,2’si yüksek risk altında yer alırken, bu oran Tekirdağ’da %16,6, Çanakkale’de %11,1 ve Balıkesir’de %10,1 olarak hesaplandı.
Kırılganlık Alanları ve Bölgesel Etkiler
İstanbul’un doğusunda fırtına ve deniz seviyesi yükselmesi nedeniyle kıyı taşkınlarının yerleşim alanlarını tehdit ettiği ifade edildi. Yalova’nın kuzeyinde kıyı daralması ve erozyon, doğal yaşam alanlarını etkilerken, Kocaeli’nin güneyinde ise sanayi yoğunluğu ve nüfus baskısının fırtına ve taşkın risklerini artırdığı vurgulandı.
Bursa, Balıkesir ve Çanakkale kıyılarında ise toprak kaybı ve erozyon ön plana çıkarken, Tekirdağ ve Çanakkale Boğazı çevresinde görece daha korunaklı kıyı yapıları nedeniyle risk oranlarının daha düşük olduğu belirtildi.
Uyum Planlarının Bölgelere Göre Şekillenmesi Gerekiyor
Araştırmada, Marmara Denizi’ne kıyısı olan her ilin kendine özgü koşullarına uygun koruma ve uyum planları geliştirmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Emisyon Senaryoları ve Gelecekteki Tehlikeler
IPCC’nin emisyon senaryoları doğrultusunda yapılan değerlendirmede, düşük ve orta emisyon senaryolarında risk seviyelerinin bugünküne benzer kalabileceği belirtildi. Ancak yüksek emisyon senaryosunda bazı bölgelerde kırılganlık azalıyor gibi görünse de, uzun vadede daha yoğun fırtınalar ve ani deniz seviyesi artışlarıyla risklerin artabileceği ifade edildi.
Kıyı Alanlarının Müdahaleye Açık Olduğu Belirtildi
Prof. Dr. Cem Gazioğlu, Marmara kıyılarında doğal alanların büyük ölçüde ortadan kalktığını ve insan eliyle şekillenen kıyı çizgisinin iklim kaynaklı etkiler karşısında savunmasız hale geldiğini belirtti.
“Kıyılar savunmasız, riskler büyüyor, çözüm ekolojik ve bütüncül bakışta.” diyen Gazioğlu, deniz çayırları, sulak alanlar ve kıyı ormanlarının korunmasının, bölgesel direnci artırmak adına kritik olduğunu vurguladı.
Gazioğlu ayrıca, “Bugün atılacak adımlar, yarının ekonomik kayıplarını, sosyal krizlerini ve ekolojik yıkımlarını önleyebilir. Marmara Denizi’nin sesi, dünyanın birçok kıyı bölgesiyle aynı noktada birleşiyor. Kıyılar savunmasız, riskler büyüyor, çözüm ekolojik ve bütüncül bakışta. Bu motto, sadece Marmara için değil, tüm kıyı toplumları için geçerli bir çağrıdır.” ifadelerini kullandı.
Yerel Önlemler Küresel Etki Taşıyor
Prof. Dr. Gürcan Büyüksalih ise, benzer risklerin yalnızca Türkiye’ye özgü olmadığını vurgulayarak, “Küresel ölçekte milyonlarca insan, yükselen deniz seviyeleri ve fırtına kaynaklı taşkınların tehdidi altında yaşıyor. Bu nedenle yerel çözümler, aynı zamanda küresel bir sorumluluğun parçası haline geliyor.” şeklinde konuştu.
(AA)
