Sapanca Gölü’nde su seviyesinin düşmesiyle ortaya çıkan adacıkta bulunan kalıntıların bazilika, kilise, şapel veya gözetleme noktası olabileceği düşünülüyor.
Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. M. Alper Cantimer, “Bitinya döneminden itibaren Roma’da, Bizans’ta ve hatta Osmanlı’da denenmiş olan bir proje var. Biz bunu hep Marmara’ya üçüncü bir boğaz gibi düşündük ama bir alternatif olarak Karadeniz’e çıkışı değil de Sakarya Nehri’ni değerlendirerek Sapanca Gölü’yle birleştirip Körfeze yeni bir çıkış olarak İstanbul’a ulaşmanın da oldukça makul olduğunu düşünüyorum” dedi.
Sakarya ve Kocaeli’de milyonlarca vatandaşın içme suyu kaynağı olan Sapanca Gölü’nün çekilmesiyle gözle görülür şekilde ortaya çıkan adacık üzerindeki yapı, merak uyandırdı. Bu konuda başlatılan tahkikat sürecinin ardından Sakarya Müze Müdürlüğü, bölgede kurtarma kazısı çalışmaları başlattı. Çalışmalar sırasında çeşitli envanter niteliğinde buluntulara rastlandı. Sikke gibi küçük buluntuların yanı sıra yerleşime ait olduğu değerlendirilen mozaik kalıntıları tespit edilerek koruma altına alındı.
Dr. M. Alper Cantimer, göl seviyesinin düşmesiyle görünür hale gelen kalıntının bir bazilika, kilise, şapel veya gözetleme ve kontrol noktası olabileceği ihtimallerinin değerlendirildiğini söyledi. Kalıntının, Sakarya ve çevresinde Bizans döneminden kalma kale ve köprülerle birlikte ele alınmasının daha sağlıklı sonuçlar verebileceğini dile getiren Cantimer, Justinianus döneminde planlandığı bilinen ve Beşköprü’yü de içine alan nehir limanı projesinin hayata geçirilmiş olması halinde, bu alanın stratejik bir noktada yer almış olabileceğini kaydetti.
Cantimer, “Sapanca Gölü’nde ortaya çıkan kalıntı üzerinde yoğun çalışmalar gerektiriyor. Önümüzdeki birkaç yıl boyunca bu çalışmaların süreceğini düşünüyorum. Ortaya çıkan yapının ne olduğunu bilmemekle birlikte bir hipotez üzerinde çalışacak olursak, Sakarya ve çevresinde Bizans döneminden kalmış olan kaleler, köprüler ve bu kalıntıyı beraber değerlendirmenin bence ciddi bir anlamı var. Bu kalıntı, şu an itibariyle belki güncel bilgi olarak bazilika İznik’tekiyle mukayese edilebilir veya bir kilise, şapel denebilir. Burasının gözetleme ve kontrol noktası olması da muhtemel” şeklinde konuştu.
Cantimer, “Bizans döneminden bu yana Marmara ile Karadeniz arasında ticaret ve askeri transfer hususunda ulaşımın kısaltılması hedeflenen bir proje var. Göl çerçevesinde konuşursak, bu projelerin anlam kazanabilmesi için gölün genişleme ve daralma sürelerini tarihi olarak bilmemiz gerekiyor. Bunun için hidrojeologların çalışması gerekecek. Beşköprü ile burayı nasıl birleştireceğimizi düşünürsek, restorasyon geçiren Beşköprü’nün altında küçük bir iskelesinin olduğunu biliyoruz. Biz bunu hep Marmara’ya üçüncü bir boğaz gibi düşündük; ancak bir alternatif olarak Sakarya Nehri’ni değerlendirerek Sapanca Gölü’yle birleştirip Körfeze yeni bir yol olarak düşünmek de oldukça makul” ifadelerini kullandı.
Dr. Cantimer, “Kalıntının, Ayasofya’dan daha eski bir yapı olabileceği ihtimali var. Eğer bunu İznik ile mukayese edersek, oradaki Bazilika’nın altında bir mezarlık olduğunu hatırlatmak gerekir. Sapanca’nın altında da benzer bir yapının olması insanlık tarihinde anormal gelmemelidir. Sağlıklı bir araştırmanın 2-3 yıldan önce bitebileceğini düşünmüyorum çünkü göl içinde ve tatlı su havzasıyla ilişkili transfer imkânı oldukça sınırlı” dedi.
Sakarya’nın tarihi çerçevesinde oldukça önemli olan bu eser, Sakarya Nehri boyundaki Bizans kaleleriyle birlikte Sakarya şehir tarihinin ilerlemesine ve derinleşmesine büyük katkılar sağlayacaktır.
(Haber Merkezi)
