Eskişehir’in Seyitgazi ilçesinde 1996’dan beri devam eden Küllüoba Höyüğü kazısında, mezarlara defin işlemleri sırasında tahıl, baklagil ve yabani bitkilerin yakılarak serpildiği ortaya çıktı.
Milattan önce 3200-1950 yılları arasında kesintisiz yerleşik hayat süren bölgenin tarihi, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleriyle Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Türkteki başkanlığında yapılan çalışmalarda gün yüzüne çıkıyor.
Kazı ekibi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Odunpazarı Belediyesi, Eskişehir Ticaret Odası, Eskişehir Sanayi Odası ve sponsor firmaların desteğiyle Tunç Çağı’nın izlerini aramaya devam ediyor. Bu yıl mezarlık alanında yapılan kazılarda birçok bitki ve tohum kalıntısına rastlandı. Böylece Küllüoba’da geçmişte buğday, karaburçak, mercimek ve bezelye tohumlarıyla yabani bitkilerin defin sürecinde kullanıldığı belirlendi.
Kazı Başkanı Prof. Dr. Murat Türkteki, “Geleceğe Miras” projesi kapsamında kazılarının devam ettiğini belirtirken, mezarlık alanında ilginç veriler elde ettiklerini vurguladı. Türkteki, “Daha önceki senelerde benzer bulgular ele geçirilmişti. Küllüoba’da bu sene çok net bir şekilde çömlek mezarlar içerisinde kerpiç sandukalar içinde çeşitli bitki ritüellerinin yapıldığına dair izler bulduk. Özellikle buğday ve arpa türleri bulunuyor. Bu mezarların üzerinde sanki serpiliyormuş gibi görünüyor” şeklinde konuştu.
Türkteki, mezarların içinde mercimek, bezelye ve karaburçak gibi baklagillerin kalıntılarını tespit ettiklerini ifade ederek, “Mezarların içinde baklagillerin bulunması bize bir ritüelin olduğunu gösteriyor. Bu seneki örneklerde iri parçaları tespit ettik. Bu iri taneler, tohumluk olarak saklandığını ve ölü gömme ritüeli sırasında mezarlara bırakıldığını gösteriyor. Her tohum bir yeni başlangıçtır. Bunun sembolik bir anlamı olmalı. Ölüm bir son değil, başka bir başlangıç olarak algılanıyor.” dedi.
Anadolu’nun farklı yerlerinde aynı döneme ait örneklerin bulunduğunu belirten Türkteki, tohum kalıntıları üzerinde arkeobotanik uzmanlarının çalışmalar yaptığını kaydetti. Prof. Dr. Türkteki, höyükteki mezarlık alanının 5 bin 200 yıl öncesine tarihlendiğini ve bu mezarlık alanının 300 yıl kullanıldığını belirtti. Mezarlıkta 160’tan fazla bireye ait izlerin tespit edildiğini ifade etti.
Türkteki, “Tunç Çağı toplulukları tarım toplumuydu. Tarım ağırlıklı bir yaşam sürdürüyorlardı. Tarım toplumlarında bu tür ritüellerin olmasını doğal karşılamak gerekir. Buğday, buranın ana ürünüdür ve ekonomik süreçte önemli bir rolü vardır. Mezarlarda bulunması, bu anlamda devamlılığın göstergesidir.” şeklinde konuştu.
Küllüoba kazısının arkeobotanik uzmanı Abdurrahim Cavit Özcan, mezarlara bırakılan tohumların inançsal bir anlam taşıdığını belirtirken, mezarlarda tahıl ve baklagillerin yanı sıra böğürtlen kalıntılarına da rastlandığını kaydetti. Özcan, “Böğürtlen varlığı, doğa bilinciyle iç içe geçmiş bir unsur olarak dikkatimizi çekiyor. Bu durum, Küllüoba insanlarının ölüm ritüellerinde bile doğayla olan bağlarını sürdürdüklerini gösteriyor.” dedi.
Özcan, ayrıca mezarlık alanında gözle görülebilir oranda yabani bitki kalıntıları elde edildiğini de sözlerine ekledi. Küllüoba İlk Tunç Mezarlığı’nın yerleşim dışı bir mezarlık olduğuna vurgu yaparken, “Bu uygulama bir ölü gömme geleneğinin yanı sıra, doğa ve yaşam ile kurulan sembolik bir yas dili olarak değerlendirilebilir. Bitkilerin mezarlara serpilmesi, insan ile doğa arasındaki kadim bağı düşündürtmektedir.” şeklinde konuştu.
(Haber Merkezi)
