Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi ile Eskişehir Teknik Üniversitesi akademisyenleri, barajlardaki aşınmayı ölçen patentli bir cihaz geliştirdi. Cihaz, inşa aşamasındaki barajların dayanıklılığını artırmayı amaçlıyor.
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi akademisyenleri, “kum-su jeti aşınma deney cihazı” geliştirdi. Bu cihaz, baraj dolusavaklarında meydana gelebilecek aşınmaları simüle ederek, inşa edilecek barajların dayanıklılığını artırmayı amaçlıyor. Cihaz, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından patentlenmiş durumda.
Projenin fikri, 2015 yılında BŞEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yıldırım Bayazıt’ın doktora tezi ile ortaya çıktı. Eskişehir Teknik Üniversitesi’nden Öğretim Görevlisi Turgut Kaya ve Prof. Dr. Recep Bakış ile Prof. Dr. Cenk Karakurt’un katkılarıyla geliştirilen cihaz, baraj dolusavaklarında oluşabilecek olası taşkın durumlarındaki aşınmaları ölçmekte kullanılıyor.
Cihaz, barajların dolusavağından alınan numuneler üzerinden su akış debisinin oluşturduğu aşınmayı simüle ediyor. Bu sayede, inşaat aşamasındaki barajların uygun beton kalitesi ile uzun ömürlü olması hedefleniyor.
Aşınma Kaybı Analizleri
Doç. Dr. Yıldırım Bayazıt, cihazla ilk olarak Eskişehir’deki Porsuk Barajı üzerinde çalışma yaptıklarını belirtti. Bayazıt, “Porsuk Barajı’nın dolusavağından bırakılan yüksek enerjiye sahip suyun enerji kırıcı eşiklerde yarattığı aşınmayı inceledik” dedi. Cihaz sayesinde, yüksek enerjili suyun çarpma açısı ve hızı, beton numunesine yansıtılarak aşınma kayıpları hesaplandı. Bu aşınma kayıpları, hidrolik model teorileriyle gerçek değerlere dönüştürüldü.
Bayazıt, dolusavaktan bırakılan suyun içinde bulunan “askıda katı madde” olarak adlandırılan sedimentlerin aşınmalara neden olduğunu ifade etti. Bu sayede, enerji kırıcı eşiklerdeki aşınma kayıplarını ölçerek bu yapıların ekonomik ömrünü tahmin ettiklerini vurguladı.
Patent Süreci ve Gelecek Planları
BŞEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cenk Karakurt, cihazın patent sürecinin 4 yıl sürdüğünü belirtti. Cihazı yakın zamanda sanayicilere tanıtmayı planladıklarını ifade eden Karakurt, “Patentimiz oldukça yeni. 6 aylık itiraz süreci de geçen ay sona erdi. Eğer sanayicilerden destek alabilirsek cihazı seri üretime geçirmeyi hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
(Haber Merkezi)
