GEREDE’NİN YÖRESEL ÜRÜNLERİNE COĞRAFİ İŞARET

featured

Geçtiğimiz günlerde çalışmaları başlatılan Gerede Belediye Başkanlığı, AİBÜ Rektörlüğü, İlçe Tarım Müdürlüğü, Gerede Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanlığı ve Gerede Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı tarafından oluşturulan komisyonla Gerede şak şak helvası, Gerede keşi, Gerede tereyağı, Gerede kızarmış kazı, Gerede gül reçeli, Gerede somunu, Gerede peyniri, Gerede tarhanası, Gerede torba yoğurdu gibi yöresel değerlerimize coğrafi işaret çalışması başlatıldı.

Gerede TSO meclis toplantı salonunda düzenlenen toplantının ikinci ayağında ürünleri üreten sektör temsilcileri bilgilendirilerek coğrafi işaret ve markalaşmanın sektöre ve bölgemize yapacağı katkılar, süreç ve sonrası firmaların izleyeceği yol haritaları konusunda açıklamalar yapıldı.

Komisyon temsilcileri oybirliği ile ilk aşamada Gerede şak şak helvası, Gerede keşi, Gerede tereyağı, Gerede kızarmış kazı, Gerede gül reçeli, Gerede somunu, Gerede peyniri, Gerede tarhanası, Gerede torba yoğurdunun coğrafi işaretinin alınmasını karara bağladı.

Yapılan açıklamada; “Coğrafi işaret, bir ürünü ekonomik katkıya çevirmektir. Belli bir özelliği, tanınmışlığı olan ve bölge ile özdeşleşmiş ürünün katma değerini artırmak için onu tanıtmak, işaret etmek “coğrafi işaret” tir. Coğrafi işaret bir oya, halı ve kilim olabilir, bir peynir türü, bir meyve cinsi, bir tatlı çeşidi olabilir. Coğrafi işaretler ürünün hak ettiği değeri görmesini sağlayarak, bölge halkını kalkındıran ve göçleri önleyen bir ekonomik sistemin zeminini oluşturur. Etkileri ekonomik ve sosyolojik anlamda kesinlikle faydalıdır. Coğrafi işaretli ürünler için sanayi odası, ticaret odası, kooperatif, sivil toplum kuruluşu destekleyici güç teşkil edebilir.

Bölge ile özdeşleşen ve ün kazanan coğrafi işaretlere dünyanın her yerinde rastlamak mümkündür. Bu ürünlerde o yörenin adının kullanılması, tüketiciler tarafından o ürünün belli bir kaliteye sahip olduğu şeklinde algılanıp, güvenilir bulunabilir. Yöresel ürünleri koruyan işarete coğrafi işaret adı verilmekte ve bu konu fikri mülkiyet haklarının kapsamına girmektedir.

Ülkemizde fikri mülkiyet hakları ile ilgilenen kuruluş Türk Patent Enstitüsü (TPE)’dür.

Bir coğrafi işaret tecilinin yapılabilmesi için üç koşulun oluşması gerekmektedir;

  1. Coğrafi işaret mutlaka bir ürünle ilgili olmalı ve söz konusu ürün benzer ürünlerden bir takım farklılıklara sahip olmalıdır. Buna karşılık Azerbaycan, Bahreyn, Hırvatistan, Jamaika, Singapur gibi bazı ülkelerde hizmetler de coğrafi işaretler kapsamında tescil edilmektedir.
  2. Söz konusu ürünler mutlaka coğrafi bir alan ile bağlantılı olmalıdır. Diğer bir ifade ile coğrafi sınırları belli olmalıdır.
  3. Ürünlerin farklı özellikleri yani kaliteleri, ünleri ya da diğer özellikleri ile coğrafi orijinleri arasında mutlaka bir bağlantı olmalıdır.

Yukarıda sıralanan üç temel koşul olmaksızın coğrafi işaretin varlığından söz edilememektedir.

Coğrafi işaretlerin 3 temel fonksiyonu vardır;

*Orijini belirtir

*Kaliteyi garanti eder

* İşletmeye değer katar

Coğrafi işaret tescili özellikle iki nedenle yapılır:

  1. Coğrafi işarete konu olan ürünün standardının ve geleneksel özellikteki üretim metodunun korunması,
  2. Coğrafi işaretler, ürüne pazarlama gücü katar ve bir tekel hakkı olmayıp ürünün gerçek üreticilerini koruyan kolektif bir hak olduğundan kırsal kalkınmaya aracılık eder ve ülke ekonomisine katkı sağlar.

Tüketiciler söz konusu yöre adıyla satılan ürünleri o yöre adına duydukları güven nedeniyle, diğer yerlerde üretilenlere tercih edebilirler. Bu nedenle bir ürün için belirli bir kalite sembolü haline gelmiş yer adlarının coğrafi işaret olarak koruma altına alınmasında o yöre halkının menfaatlerinin korunması açısından büyük fayda vardır.

Coğrafi işaret korumasının amaç ve faydalarından biri de, coğrafi işaret ibarelerinin, gerekli özelliklere haiz olmayan sahte ürünler üzerinde kullanılmasının önüne geçilerek, tüketicinin yanıltılmasına engel olunması, dolayısıyla tüketicinin korunmasına yardımcı olmaktır.

Yöresel ürünler, kendilerine has özellikleri üretildikleri yörenin coğrafi özelliklerinden, iklim ya da toprak yapısından kaynaklanan farklılıklardan ve/veya yapım ustalıklarından alırlar. Eğer farklılık yapım ustalığından kaynaklanıyorsa, yöresel ürünü orijinal üretim alanının dışına çıkartarak usulüne uygun ürettiğinizde kalitesinden fazla bir şey kaybetmeyecektir ki bu durum aşağıda açıklanacağı üzere coğrafi işaretlerde “mahreç işareti” kapsamına girmektedir. Ancak, söz konusu ürünün farklılığı üretildiği yörenin toprak, su, nem, ısı, rüzgâr vb. özelliklerinden kaynaklanıyorsa bu ürün yöresinin dışında üretildiği zaman mutlaka kalitesinden kaybedecektir. Bu durumda ürünler “menşe işareti” ile koruma altına alınmaktadır. Bunun anlamı, ürünün üretimini, depolanmasını ve paketlemesini orijinal yöresinin dışında yaparsanız o ürünün özelliklerini kaybedeceğinizdir.

Coğrafi işaretler, menşe adı ve mahreç işareti olarak ikiye ayrılmıştır.

Menşe Adı: Coğrafi sınırları belirlenmiş yer ile söz konusu coğrafi yerin insan faktöründen ya da doğasından kaynaklanan bir özelliğe sahip olan ve bu özellikleri itibariyle bölgeyle özdeşleşmiş ürünlerin üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması ürünün“ menşe adını” belirtir.

Menşe adı, menşe adına konu ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle coğrafi sınırları belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılmasını gerektirir.

Bu tür ürünlere örnek Gerede keşi, Gerede şak şak helvası, Ayvalık zeytinyağı, Eskişehir lületaşı verilebilir.

Ürünler ait oldukları coğrafi bölgenin dışında üretilemezler. Çünkü ürün, niteliklerini ancak ait olduğu yöre içinde üretildiği takdirde kazanabilir.

Mahreç İşareti: Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri sınırları belirlenmiş bir coğrafi alanda gerçekleşen ürüne mahreç işareti denir. Mahreç işaretine konu olan ürünün özelliklerinden en az birinin, o yöreden kaynaklanması şartıyla yöre dışında da üretilebilmesi söz konusudur.

Bu tür ürünlere örnek olarak Adana Kebabı, Edirne Tava Ciğeri, Safranbolu Lokumu verilebilir.

Mahreç işaretleri de menşe adları gibi belirli bir yöreye belirli özellikleri itibarıyla bağlı olmakla birlikte, üretim aşamalarının hepsinin belirlenen coğrafi bölgede gerçekleştirilmesi zorunlu değildir.

Bu ürünlerin nitelikleri, kalitesi, ünü ve diğer özellikleri belirli bir coğrafi yere ait doğal hammadde ya da beşeri unsurlara dayalı işlemlerden kaynaklanan özellikler taşır. Bu üretimde, bulundukları coğrafi bölgeye ait üretim yöntemlerinin aynen kullanılması ve ürünün kalitesinin aynı olması şarttır.

Mahreç işaretine konu ürünün özelliklerinden en az birinin o yöreye ait olmakla birlikte yöre dışında da üretilebilmesi söz konusudur. Örneğin; Maraş Dondurması, Trabzon Ekmeği.”

0
mutlu
Mutlu
0
_zg_n
Üzgün
0
sinirli
Sinirli
0
_a_rm_
Şaşırmış
0
vir_sl_
Virüslü
GEREDE’NİN YÖRESEL ÜRÜNLERİNE COĞRAFİ İŞARET

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir