Yapay Zeka ile Atlantik Nino Tahmini
Bilim insanları, yapay zeka destekli bir sistem geliştirdi. Bu sistem, Atlas Okyanusu’nda meydana gelen Atlantik Nino ve Benguela Nino hava olaylarının ne zaman gerçekleşeceğini 5 ay öncesinden tahmin edebiliyor. Değişen iklim koşulları nedeniyle dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan bu hava olaylarının etkileri, her geçen yıl daha fazla önem kazanıyor.
Pasifik Okyanusu’nda görülen El Nino ve La Nina olayları ile karşılaştırıldığında, Atlantik Nino ve Benguela Nino daha küçük bir bölgeyi etkiliyor. Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nin (NOAA) verilerine göre, Atlantik Nino, Batı Afrika kıyıları ile Güney Amerika’nın kuzeydoğusunda, özellikle Brezilya’nın kuzeydoğusunda etkili oluyor. Benguela Nino ise özellikle Angola ile Namibya kıyılarında görülen bir hava olayıdır. Bu iki hava olayı, Atlas Okyanusu kıyılarındaki iklim koşullarını etkileyerek bölgenin ekonomisini olumsuz etkiliyor.
Bu bölgeler, dünyanın en zengin deniz ekosistemlerinden bazılarını barındırmasından dolayı, Atlantik Nino ve Benguela Nino gibi iklim kaynaklı aşırılıklar nedeniyle giderek artan tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Okyanus sularındaki anormal ısınma veya soğuma olayları, deniz yaşamını, balıkçılık verimliliğini ve yağış düzenlerini ciddi şekilde bozabiliyor.
Erken Uyarı Sistemi Geliştirilecek
90 yıllık okyanus sıcaklığı verileri kullanılarak derin öğrenmeye dayalı bir yapay zeka modeli oluşturuldu. Araştırmanın bir sonraki aşaması, tahminlerin paylaşılacağı internet tabanlı bir platform geliştirmek olacak. Bu platform sayesinde balıkçılar, bölgesel otoriteler ve kıyı planlamacıları, bu tür hava olaylarına ilişkin erken uyarılara kolayca erişebilecek.
Çalışmayı yürüten Avrupa-Akdeniz İklim Değişikliği Merkezi’nden araştırmacı Marie-Lou Bachelery, bu hava olaylarının Atlas Okyanusu’ndaki devinim, atmosferik düzenler ve yağış rejimleri üzerinde önemli etkiler oluşturduğunu belirtti. Bachelery, “Atlantik Nino ısınması çevre bölgelerdeki yağış düzenlerini değiştirebiliyor ve hatta Avrupa’daki hava koşulları üzerinde bile etkili olabiliyor.” dedi.
Bachelery, Batı Afrika kıyıları boyunca görülen bu tür hava olaylarının, okyanuslardaki ısınmanın balıkların yaşam koşullarını olumsuz etkilediğini ifade etti. Batı Afrika’da balıkçılığın ekonomide büyük bir yer tuttuğunu vurgulayan Bachelery, okyanus sularındaki ısınmanın bölge ekonomisine ciddi zararlar verebileceğinin altını çizdi.
İklim Değişikliği ve Hava Olayları
İklim değişikliğinin bu hava olayları üzerindeki etkilerini de değerlendiren Bachelery, “Bu olaylar doğal olarak meydana gelir ancak iklim değişikliği, bu olayların şiddetini ve sıklığını etkileyebilir.” şeklinde konuştu. Bachelery, tropikal Atlantik’te bu tür olayların sayısında azalma beklenirken, Benguela bölgesi için tam tersi bir durumun söz konusu olabileceğini ifade etti.
Bachelery, hava olaylarını 5 ay kadar önceden tahmin etmenin faydalarını şöyle açıkladı: “Diyelim ki balıkçılık sezonu başladı ve herkes yoğun şekilde balık avladı. Ardından Atlantik Nino okyanus olayı gelişti ve kalan balıklar da bu olay nedeniyle öldü. Bu durumda, ertesi yıl yeni balık popülasyonu oluşmaz ve ekosistem zarar görür. İşte bu tahmin sistemlerinin amacı, bir olayın gelişmekte olduğunu önceden fark edip, ‘Belki bu yıl daha az balık avlamalıyız’ diyerek önlemler alınmasını sağlamak.”
Yapay Zekanın Rolü
Proje için ilk başta geleneksel iklim modelleri üzerinde çalıştıklarını belirten Bachelery, karmaşık verilerin çözümlenmesinde bu modellerin yetersiz kalması üzerine yapay zekaya yöneldiklerini açıkladı. Bachelery, “Yapay zeka işleri çok kolaylaştırdı. Bunun en önemli nedenlerinden biri, derin öğrenmenin sistemler ve hava olayları arasındaki karmaşık, doğrusal olmayan ilişkileri algılayabilmesi.” dedi. Geleneksel modellerin bu tür karmaşık bağlantıları yeterince yansıtamadığını belirten Bachelery, yapay zekanın iklim biliminde giderek daha fazla yer edindiğini ifade etti.
(Haber Merkezi)
